BEZsenność

Osoba dorosła powinna spać 8 godzin a zasypiać w ciągu 20 minut. Jeżeli w nocy występują wybudzenia, to są one krótkotrwałe. W zaburzeniach snu dochodzi do wydłużenia czasu zasypiania do ponad 30 minut a sam sen jest krótszy niż 6 godzin. Także wybudzenia znacząco skracają sen. Powoduje to w ciągu dnia senność, zmęczenie i obniżenie sprawności psychicznej, fizycznej oraz intelektualnej.

Bezsenność przewlekłą rozpoznaje się wg klasyfikacji międzynarodowej ICD-10 gdy:

• osoba skarży się na trudności w zasypianiu,  sen nie dający wypoczynku
• zaburzenia snu występują co najmniej 3 razy w tygodniu przez co najmniej 1 miesiąc
• zaburzenia prowadzą do obniżenia samopoczucia lub zaburzają codzienne funkcjonowanie.

Wybudzenia nocne zaburzają swobodne następowanie po sobie faz snu i skracają szczególnie fazy snu głebokiego, podczas których następuje nie tylko regeneracja ośrodkowego układu nerwowego i całego organizmu, ale także zapis pamięci poprzedniego dnia. W głębokich fazach snu dochodzi także do zwiotczenia mięśni poprzecznie prążkowanych. Ma to znaczenie w usuwaniu napięcia z najbardziej podatnych na zmęczenie okolic kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego.

Części wybudzeń nie pamiętamy, ponieważ są one bardzo krótkie i nie wpływają znacząco na jakość snu. Te o charakterze klinicznym pogarszają skuteczność snu na tyle, że odczuwamy to w ciągu dnia.

Podczas diagnozowania bezsenności najważniejsze jest ustalenie jej przyczyny. Istnieje np. tzw. bezsenność przygodna spowodowana m. in. pracą zmianową, przekraczaniem stref czasowych lub aktualnym stresem i trwa do jednego miesiąca.

Do okresowo występującej bezsenności mogą prowadzić:

• ignorowanie osobistego zegara biologicznego – opóźnianie najlepszej pory na zaśnięcie
• stosowanie na noc używek: papierosów, alkoholu, kofeiny
• niewłaściwa higiena zasypiania (po zgaszeniu światła): rozmyślanie, planowanie następnego dnia, roztrząsanie nieprzyjemnych zdarzeń, oglądanie telewizji, słuchanie głośnej muzyki, przejadanie się.

Bezsenność przewlekła może być jednak także:

• objawem towarzyszącym schorzeniom neurologicznym (np. chorobie Parkinsona), chorobie refluksowej, nadciśnieniu, astmie;

• skutkiem zażywania substancji psychoaktywnych (alkohol, amfetamina, extasy, środki halucynogenne), palenia papierosów lub używania niektórych leków.

• objawem występującym w innych zaburzeniach psychicznych, szczególnie w depresji i zaburzeniach lękowych.

Szczególnie niebezpieczne dla życia jest majaczenie, czyli pobudzenie w nocy z objawami psychotycznymi, dlatego też bezsenność warto leczyć.

Bezsenność lub ograniczanie snu powoduje:

• pogorszenie funkcji poznawczych,
• zmniejszoną  odporność na choroby powodowane przez wirusy i bakterie
• zaburzenie tolerancji glukozy
• zwiększenie ryzyka rozwoju nadciśnienia
• zwiększenie wrażliwość na ból u osób z przewlekłymi chorobami stawów
• większe ryzyko upadku u osób starszych
• u mężczyzn z chorobą niedokrwienną serca bezsenność zwiększa ryzyko śmierci
• zwiększa ryzyko wypadków komunikacyjnych

Aby zmniejszyć szansę na bezsenność warto stosować się do stałych nawyków ułatwiających zasypianie:

• stałe godziny zasypiania i wstawania
• nie drzemanie w ciągu dnia
• stworzenie rytuału „chodzenia spać” (zawsze ta sama kolejność), np.: planowanie następnego dnia, kolacja, czytanie, mycie, czynności kosmetyczne, sen
• niekorzystanie z łóżka w ciągu dnia
• jeżeli czas zasypiania (mierzony od zgaszenia światła i zaprzestania wszystkich czynności) wydłuża się ponad 20 min. i nie ma się poczucia zmęczenia i senności należy włączyć światło lub przejść do innego pokoju, zapisać nurtujące rzeczy lub wykonać inną relaksującą i nie pobudzającą czynność (np. poczytać). Gdy pojawi się znużenie należy wrócić do łóżka.
• wietrzenie pomieszczenia przed snem